Marjon Cnossen, kinderarts-hematoloog, Erasmus MC-Sophia Kinderziekenhuis:

‘We werken samen met patiënten aan een gepersonaliseerde behandeling bij hemofilie’

Hemofilie is een zeldzame genetische aandoening. De ziekte zit op het X-chromosoom en treft dus alleen jongens; meisjes kunnen draagster zijn. Marjon Cnossen onderzocht de meerwaarde van doseren van kostbaar stollingsfactorconcentraat op basis van de persoonlijke farmacokinetiek (PK). Dat levert mooie kennis op, maar het werk is nog lang niet af.

Bij jongens en mannen met hemofilie zorgt een ontbrekende stollingsfactor voor spontane bloedingen in spieren en gewrichten en relatief kleine verwondingen kunnen blijven bloeden. Voor de (preventieve) behandeling is er een stollingsfactorconcentraat. Cnossen: ‘De dosering daarvan werd altijd berekend op basis van lichaamsgewicht. Maar omdat de farmacokinetiek – hoe verwerkt het lichaam de werkzame stof? – van iedereen anders is, krijgt de ene patiënt onnodig veel en een ander juist te weinig. Onderdosering kan bloedingen veroorzaken, terwijl een teveel leidt tot hoge kosten zonder klinisch effect. Plus een grotere kans op stolsels.’

Sleutel tot betere behandeling

In een RCT – uniek in de behandeling van hemofilie – zijn twee groepen vergeleken: de helft kreeg een dosering op basis van gewicht en de andere helft op basis van een individuele PK. Cnossen: ‘PK-gestuurd doseren blijkt niet te leiden tot minder stollingsfactorconcentraatgebruik en dus ook niet tot kostenreductie, in tegenstelling tot wat we vooraf dachten. Je voorkomt overbehandeling, maar daar staat minder onderhandeling tegenover, en dit valt tegen elkaar weg. Met de PK-aanpak kunnen we echter wel veel preciezer doseren, dus is het een sleutel tot een betere behandeling op maat. Recent hebben we hierover gepubliceerd in Lancet Haematology.’

‘Met de PK-aanpak kunnen we veel preciezer doseren, dus het is een sleutel tot een betere behandeling op maat.’

Dosering precies berekenen

De PK-procedure is wel bewerkelijk, aldus Cnossen. ‘Met mede-onderzoeksleider Ron Mathôt van Amsterdam UMC en onze promovendi zijn we er erg handig in geworden. Een mogelijk alternatief is het doseren op basis van het zogeheten ‘ideale lichaamsgewicht’, dat nu wordt doorgerekend. Wanneer je PK-gestuurd doseert, gebeurt dit met de gegevens van een individueel PK-profiel in combinatie met een enorme hoeveelheid data van mensen met hemofilie via een wiskundig populatie-PK-model. Zo bereken je een persoonlijke dosis veel preciezer dan de standaardberekening per kilogram lichaamsgewicht, omdat je ook veel weet over hoe de populatie omgaat met de medicatie.’

Persoonlijke gezondheidsomgeving

Na 50 jaar intraveneus toegediend stollingsfactorconcentraat komen er nieuwe medicijnen aan, en ook gentherapie. Cnossen: ‘Allemaal nog duurder, dus wordt het nóg belangrijker te weten wie baat heeft bij welke behandeling. In het SYMPHONY-consortium – een vervolg op OPTI-CLOT – werken we aan een webportaal waar hematologen advies kunnen krijgen voor behandelingen met stollingsfactorconcentraat. Met preciezere diagnostische testen, systematische evaluatie van behandeluitkomsten en fundamenteel onderzoek willen we beter begrijpen waardoor de verschillen in bloedingsneiging tussen mensen met dezelfde diagnose ontstaan. Patiënten hebben binnen SYMPHONY opnieuw een belangrijke rol, onder meer doordat ze via een persoonlijke gezondheidsomgeving bijdragen aan de dataverzameling. Zo werk je samen naar een meer gepersonaliseerde behandeling voor iedereen, in elke levensfase.’

Meer weten?
Video
Contact

Verstuur