Jicht komt volgens reumatoloog Mart van de Laar steeds vaker voor. Hij omschrijft het als een welvaartsziekte. ‘Hoe meer eiwitten we consumeren, hoe meer afbraakproducten we krijgen. Een daarvan is urinezuur. Als de concentratie daarvan te hoog is, ontstaan er doornvormige kristallen. Bij jicht veroorzaken die kristallen ontstekingsreacties in de gewrichten, wat zeer pijnlijk is. Jicht komt meestal voor aan de basis van de grote teen.’
Gewone ontstekingsremmers werken vaak goed bij een jichtaanval. Maar er zijn patiënten die deze middelen niet verdragen vanwege bijwerkingen of omdat ze ook andere ziekten hebben. Een eenmalige injectie per aanval met canakinumab kan dan soelaas bieden. Deze behandeling kost maar liefst zo’n 12.000 euro. Van de Laar en senior-onderzoeker Martijn Oude Voshaar onderzochten met GGG-subsidie of het veel goedkopere reumamedicijn anakinra, dat net als canakinumab de werking van het ontstekingseiwit interleukine 1 blokkeert, een geschikt alternatief is.
‘Dankzij ons GGG-onderzoek wordt het veel goedkopere reumamedicijn anakinra nu voor de indicatie jicht vergoed.’
De onderzoekers vergeleken het effect van anakinra met dat van conventionele ontstekingsremmers bij jicht. Zo’n vergelijkende studie was al eerder gedaan met canakinumab. Oude Voshaar: ‘We deden een dubbelblind placebogecontroleerde studie, waaraan 88 jichtpatiënten deelnamen. We hebben anakinra vergeleken met drie veelgebruikte ontstekingsremmers: colchicine, naproxen en orale corticosteroïden. Reumatologen van de zeven deelnemende ziekenhuizen bepaalden tevoren welk van deze drie middelen per patiënt het beste was. Daarna werden de deelnemers gerandomiseerd. Iedere patiënt kreeg een tabletje van een van de ontstekingsremmers en tevens een injectie met anakinra. Het was op dat moment niet duidelijk of het tabletje of de injectie een placebo was.’
Oude Voshaar benadrukt dat het een kleine groep patiënten betrof, maar dat de studie wel – zoals vooraf was gehoopt – duidelijk aangaf dat anakinra de ontsteking onderdrukt.
Van de Laar vult hem aan dat het eerdere vergelijkende onderzoek met canakinumab gelijkwaardige resultaten liet zien. ‘Wij hebben hiermee aangetoond dat anakinra een goede keuze is als de conventionele medicijnen geen optie zijn. Anakinra moet je wel dagelijks inspuiten tijdens een aanval, die doorgaans vijf tot tien dagen duurt. Maar dat kost in totaal nog geen 200 euro.’
Gezien deze resultaten hebben de onderzoekers een aanvraag ingediend bij zorgverzekeraars om anakinra voor de indicatie jicht te vergoeden. Inmiddels is dat geregeld. Van de Laar: ‘We zijn er best trots op dat we binnen het GGG-programma anakinra bij jichtpatiënten hebben onderzocht. En zeker ook dat het ons is gelukt het middel vergoed te krijgen voor deze doelgroep. Hiermee zijn patiënten echt geholpen.’