Monique Verduijn, programmaleider Richtlijnontwikkeling, Nederlands Huisartsen Genootschap (NHG):

‘Multidisciplinaire Richtlijn Polyfarmacie helpt zorgverlener én oudere de beste keuzes te maken’

Ouderen die meer dan vijf geneesmiddelen gebruiken, lopen extra risico op schadelijke gezondheidseffecten. De Multidisciplinaire Richtlijn Polyfarmacie bij ouderen helpt artsen, apothekers én patiënten de beste keuze te maken in het gebruik van medicijnen. Een jaarlijkse medicatiebeoordeling moet voorkomen dat een oudere patiënt onnodige medicatie gebruikt.

Bij ouderen die voor meerdere aandoeningen onder behandeling zijn, is meestal sprake van polyfarmacie: ze gebruiken vijf of meer geneesmiddelen tegelijk. Bijwerkingen en interacties kunnen onbedoeld schade en risico’s veroorzaken. In een medicatiebeoordeling bekijken arts, apotheker en patiënt samen of de gebruikte middelen echt allemaal nog nodig zijn, of ze geschikt zijn voor deze oudere patiënt en of er bijwerkingen optreden. Dat leidt tot een onderling afgestemd farmacotherapeutisch zorgplan, gebaseerd op de wensen, behoeften en ervaringen van de patiënt. Iedere oudere kan op aanwijzing van huisarts of apotheker in aanmerking komen voor een medicatiebeoordeling. Deze zorgverleners benaderen (kwetsbare) ouderen vanaf 75 jaar die tien of meer geneesmiddelen gebruiken proactief, omdat zij de meeste kans op problemen hebben.

Individuele afstemming

Monique Verduijn heeft in 2019 en 2020 vanuit het NHG gewerkt aan de update van de oorspronkelijk mede met GGG-subsidie ontwikkelde multidisciplinaire richtlijn. ‘Een individuele afweging is cruciaal bij ouderen met polyfarmacie. Soms kan een patiënt een bepaald medicijn beter laten staan, bijvoorbeeld omdat de mogelijk positieve effecten niet opwegen tegen het ongemak en de bijwerkingen. Daar komt bij dat ouderen met meerdere ziekten amper zijn meegenomen in onderzoek naar effectiviteit en veiligheid van geneesmiddelen. Dat maakt een individuele afstemming van het medicijngebruik bij deze groep extra relevant.’ De richtlijn is ontwikkeld door huisartsen, specialisten, apothekers en Patiëntenfederatie Nederland.

‘Het is belangrijk dat een oudere vertelt of het medicijngebruik aan de verwachtingen voldoet. En of iemand begrijpt wat hij slikt en waarom.’

Rol ouderen cruciaal

Ook ouderen zelf zijn er nauw bij betrokken, benadrukt Verduijn. In focusgroepen vertelden oudere patiënten over thema’s als zelfmanagement, therapietrouw, voorlichting en afstemming. Hun betrokkenheid is belangrijk, omdat zij een cruciale rol hebben in het realiseren van veilige en effectieve farmacotherapeutische zorg volgens de richtlijn. De patiënt (of diens mantelzorger) is een van de deelnemers aan de medicatiebeoordeling. Verduijn: ‘Het is belangrijk dat mensen zelf vertellen of het medicijngebruik aan de verwachtingen voldoet. Begrijpt iemand wat hij slikt en waarom? En lukt het om de medicijnen goed in te nemen?’

Voortdurend in ontwikkeling

Er is de afgelopen jaren met hulp van subsidie van VWS hard gewerkt aan het updaten en uitbreiden van de richtlijn, vertelt Verduijn. ‘We hebben de nodige zaken ontwikkeld om de richtlijn nog beter in de praktijk toepasbaar te maken. En om tegemoet te komen aan relevante ontwikkelingen in de farmacotherapeutische zorg. Een recent voorbeeld is de module ‘Minderen en stoppen met medicatie’. Volgens Verduijn loopt Nederland wereldwijd voorop met deze onderdelen van de multidisciplinaire richtlijn. ‘We krijgen regelmatig vragen uit het buitenland of er een Engelse vertaling daarvan is. Het is onze ambitie om deze inderdaad te gaan maken.’

Meer weten?

Bij de voortdurende doorontwikkeling van de Multidisciplinaire Richtlijn Polyfarmacie werkt het NHG nauw samen met verschillende partijen. Op de foto staan naast Monique Verduijn ook openbaar apotheker Henk-Frans Kwint namens de beroepsorganisatie KNMP en klinisch geriater/klinisch farmacoloog Rob van Marum namens de Nederlandse Vereniging voor Klinische Geriatrie (NVKG FMS). Vanuit het NHG is de projectleider uit 2012 – Jako Burgers – betrokken geweest bij herziening van de module medicatiebeoordeling.

Video
Contact

Verstuur