Veel interventies die therapietrouw moeten bevorderen, zijn wetenschappelijk onderbouwd. Liset van Dijk, programmaleider bij het Nivel en hoogleraar Farmaceutisch zorgonderzoek bij de Rijksuniversiteit Groningen, constateert dat de implementatie van die interventies helaas vaak niet lukt. ‘Het is ingewikkeld om het gedrag van patiënten en zorgverleners te veranderen. Bovendien werken niet alle interventies bij iedereen. Daarom willen we dat implementatieproces verbeteren.’
Daartoe hebben zeven organisaties met GGG-subsidie het Make-It consortium – Medication Adherence Knowledge Expertise and Implementation Taskforce – in het leven geroepen. Dit kennisconsortium, dat bestaat uit een multidisciplinair team van onderzoekers, begeleidt nu vier proeftuinen met als doel interventies een kans van slagen te geven in de praktijk. Projectleider Van Dijk: ‘Iedere proeftuin past een andere bestaande interventie toe om therapietrouw te stimuleren. Als Make-It hebben we onder meer geholpen bij het schrijven van de onderzoeksvoorstellen en projectplannen.’
‘Het is complex om het gedrag van patiënten en zorgverleners te veranderen. Bovendien werken niet alle interventies bij iedereen.’
De proeftuinen zijn zeer divers. Zo ligt in Utrecht de focus op laaggeletterden. Voor deze doelgroep zijn de etiketteksten op de geneesmiddelen vereenvoudigd. Ook maken ze daar gebruik van de terugvraagmethode om te kijken of patiënten de informatie hebben begrepen. In Amsterdam doen vijf apotheken een wekelijkse screening op basis van aflevergegevens. Als er problemen zijn met het afhalen van medicijnen, nemen ze contact op met de betreffende patiënt. In de proeftuin van Amersfoort is de herhaalservice met korte gesprekjes vervangen door eenmaal per jaar een lang gesprek om de medicatie goed door te lichten. En in Almere worden patiënten begeleid na opname in het ziekenhuis. Zij krijgen na verloop van tijd een telefoontje met de vraag hoe het gaat met de geneesmiddelen die ze moeten gebruiken.
Hoewel Make-It de implementatieprojecten nog niet heeft geëvalueerd, weet Van Dijk dat de proeftuinen goed draaien. ‘Het lijken heel simpele interventies die goed toepasbaar zijn in de praktijk, maar daar is toch een extra zetje voor nodig. We hebben samen met de proeftuinen een workshop gehouden om te kijken welke implementatiestrategieën ze gebruiken.
Dat bleek een interessante en gevarieerde mix. Denk aan communicatietrainingen voor zorgverleners, intervisies en benchmarking waarbij deelnemende organisaties zich met elkaar vergelijken.’
Binnenkort starten vier nieuwe proeftuinen die elk een keuze mogen maken uit een van de vier interventies uit de eerste serie. Van Dijk zegt dat deze nieuwkomers kunnen leren van hun voorgangers en zo de implementatiestrategieën verder kunnen ontwikkelen. ‘Na de evaluaties willen we een online praktische implementatiegids samenstellen. Iedereen kan deze gratis gebruiken bij de introductie van interventies die therapietrouw moeten bevorderen.’