Janneke Stalenhoef, internist-infectioloog, OLVG:

‘Blaasspoelingen zeer effectief bij blaasontstekingen door multiresistente bacteriën’

Mensen met terugkerende blaasontstekingen door bacteriën die resistent zijn voor gebruikelijke antibiotica, kunnen baat hebben bij gentamicine. Via een infuus kan dit antibioticum echter gevaarlijke bijwerkingen hebben. Het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC) heeft aangetoond dat blaasspoelingen met dit middel wel veilig zijn. Ook het aantal infecties daalt hiermee aanzienlijk.

Volgens onderzoeker Janneke Stalenhoef, inmiddels internist-infectioloog in het OLVG, komen terugkerende blaasontstekingen veel voor. Vooral vrouwen zijn het slachtoffer. Dat heeft een anatomische oorzaak. ‘De uitmonding van de plasbuis zit dichtbij de uitmonding van de darm. Het zijn dan ook vaak darmbacteriën die de urineweginfecties veroorzaken. Maar ook oudere mannen kunnen er last van krijgen. Als hun prostaat groter wordt, kunnen ze hun blaas niet goed meer leegplassen, waardoor ook bij hen mogelijk darmbacteriën achterblijven.’

Ziekenhuisopname nodig

Er zijn verschillende soorten orale antibiotica om zo’n blaasontsteking te bestrijden. Maar frequenter gebruik daarvan kan leiden tot een toename van resistente bacteriën. Stalenhoef: ‘Er zijn mensen die uiteindelijk zoveel resistente bacteriën hebben, dat die pillen niet meer werken. Dan moeten ze worden opgenomen in het ziekenhuis voor een infuus met antibiotica, wat niet alleen belastend maar ook veel duurder is.’ Toen Stalenhoef nog bij de onderzoeksgroep van Jaap van Dissel in het LUMC werkte, ontstond daar het plan om gentamicine als blaasspoeling toe te passen. Dit is een oud, krachtig en goedkoop antibioticum waartegen nog weinig resistentie is. Per infuus kan het middel echter schadelijke bijwerkingen geven, zoals gehoorverlies en een afname van de nierfunctie. De gedachte was dat via een blaasspoeling dit antibioticum zich niet verder in het lichaam kan verspreiden zodat er geen schade optreedt. Ook darmbacteriën krijgen dan geen kans resistentie te ontwikkelen.

‘We zagen dat gentamicine niet in de bloedbaan terechtkwam. Nieren, gehoor en blaaswand liepen ook geen schade op.’

Zelf thuis spoelen

Deze hypothese wilden de Leidse wetenschappers staven. Aan het GGG-onderzoek, waarop Stalenhoef in mei 2019 promoveerde, deden 90 patiënten mee, van wie 74% vrouwen. Allemaal hadden ze jaarlijks minimaal twee blaasontstekingen door multiresistente bacteriën. Iedereen kreeg van tevoren uitgebreide instructies over het zelf inbrengen van de dunne blaaskatheter en het bevestigen van de spuit met gentamicine. Ze moesten gedurende een half jaar eerst dagelijks en later enkele dagen per week de spoeling thuis uitvoeren.

Opname in FMS-richtlijn

De bevindingen waren positief, aldus Stalenhoef. ‘Het gemiddelde aantal van vijf infecties per half jaar was gereduceerd tot één. Bij slechts een kwart van die doorbraakinfecties was nog sprake van multiresistente bacteriën. Extra spoelingen waren vaak afdoende om dergelijke infecties onder controle te krijgen. Verder bleek gentamicine niet in de bloedbaan terecht te komen en de blaaswand, nieren en het gehoor liepen geen schade op.’ Volgens Stalenhoef gaven de patiënten de behandeling een rapportcijfer van gemiddeld een 8. Gezien de positieve resultaten zijn blaasspoelingen als zogeheten profylaxe (preventieve behandeling met een medicijn) bij terugkerende urineweginfecties in de FMS-richtlijn opgenomen.

Meer weten?
Video
Contact

Verstuur