Simon Mooijaart, internist-ouderengeneeskunde, LUMC:

‘Betrek ook ouderen als deelnemers bij geneesmiddelenonderzoek’

Wetenschappelijk onderzoek naar de werking van geneesmiddelen gebeurt doorgaans bij een relatief jonge populatie. Wat de effecten van die medicijnen bij ouderen zijn, is daardoor niet bekend. Nederlandse onderzoekers proberen onder de naam IEMO ook voor deze doelgroep de zorg gerichter te maken.

Dat vooral jongere deelnemers worden ingezet bij onderzoek naar medicijnen, begrijpt Simon Mooijaart wel. Hij is hoogleraar ouderengeneeskunde in het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC). ‘Oudere mensen zijn niet altijd even mobiel en daardoor minder in staat naar een onderzoekscentrum te komen. Bovendien hebben ze vaak meerdere ziekten en gebruiken ze verschillende medicijnen. Dat alles maakt het voor de onderzoekers een stuk complexer. Maar waar ouderen worden uitgesloten van de studies, worden medicijnen wel op grote schaal aan hen voorgeschreven en dat gaat niet altijd goed.’

Geen verhouding

De oprichting van IEMO – Instituut voor Evidence-based Medicine voor Ouderen – is een initiatief om gerichtere studies voor ouderen mogelijk te maken. Ook ontwikkelt het instituut materiaal voor onderwijs aan professionals. IEMO is in 2012 met subsidie van GGG opgericht, in nauwe samenwerking met onderzoekers van de umc’s, TNO en Nivel. Om een indruk te krijgen van hoe groot het probleem is, nam IEMO alle gerandomiseerde klinische studies uit 2012 in PubMed onder de loep. Mooijaart: ‘Dat waren er 25.000 en slechts 7% daarvan was specifiek gericht op ouderen. Dat staat in geen verhouding tot de aantallen ouderen die in huisartsenpraktijken, verpleeghuizen en ziekenhuizen komen.’

‘Ouderen hebben vaak meerdere ziekten en gebruiken verschillende medicijnen. Dat maakt geneesmiddelenonderzoek een stuk complexer.’

Trage schildklier

Wetenschappelijk onderzoek bij ouderen vergt volgens Mooijaart een andere aanpak. Om aan te geven hoe het zou kunnen, zetten de IEMO-onderzoekers een grote studie op naar het effect van het gebruik van schildklierhormoon bij 80-plussers met een traag functionerende schildklier. Mooijaart: ‘Dat probleem komt vaak voor op hoge leeftijd. De helft van de studiedeelnemers kreeg het hormoon en de rest een placebo. Er waren bijna geen exclusiecriteria. We hebben iedereen thuis bezocht voor het invullen van vragenlijsten en het afnemen van tests, zodat ook minder mobiele ouderen konden meedoen. Onze studie was gericht op de kwaliteit van leven als uitkomst. Placebo of hormoon bleek geen verschil te maken. Deze aandoening hoef je dus niet routinematig te behandelen.’

Smartphone-gereedschap

Om wetenschappelijk onderzoek onder ouderen te vergemakkelijken, ontwikkelden de onderzoekers binnen IEMO smartphone-gereedschap. Ruim tien jaar geleden maakten ze al apps voor het thuis meten van de bloeddruk en het doen van geheugentesten. Veel ouderen bleken goed overweg te kunnen met deze hulpmiddelen mits ze de juiste instructies kregen. Mooijaart zegt lachend dat dergelijke apps inmiddels gemeengoed zijn. ‘We zijn ingehaald door de moderne technologie, maar we hebben wel aangetoond dat het mogelijk is ouderen tijdens onderzoek op afstand te volgen. We hopen nu dat wetenschappers onze aanzet serieus nemen en voortaan ook deze doelgroep betrekken in hun studies.’

Meer weten?
Video
Contact

Verstuur