Paul Elbers, intensivist in Amsterdam UMC, verbaast zich al jaren over het feit dat sepsispatiënten op de intensive care (IC) een standaarddosering antibioticum krijgen. ‘Alle behandelingen op de IC worden van minuut tot minuut bijgehouden en zo nodig bijgesteld, terwijl dat bij het toedienen van antibiotica niet gebeurt. Zo’n standaarddosering is vreemd omdat sepsispatiënten onderling heel sterk verschillen en de situatie per patiënt bovendien gedurende de behandeling verandert. Sommigen krijgen te veel en anderen te weinig, met alle mogelijke risico’s.’
Iedere week belanden er in Nederland 300 mensen met ernstige sepsis op de IC. De heftige reactie op een infectie kan leiden tot orgaanfalen en zelfs de dood. Maar liefst 100 patiënten sterven, elke week weer.
Bij een vermoedelijke bacteriële infectie krijgt de patiënt direct een antibioticum toegediend. In een GGG-project bekeken Elbers en collega’s of het mogelijk is met behulp van software de dosering te individualiseren en zo de behandeling te optimaliseren. Op basis van historische gegevens van sepsispatiënten is eerst een farmacometrisch model gemaakt. Elbers: ‘De computer leert hoe patiënten met hun specifieke kenmerken op bepaalde momenten van de sepsis het antibioticum verwerken. Op basis daarvan kun je de dosis berekenen die op elk moment nodig is. Onze software – AutoKinetics – communiceert met het elektronisch patiëntendossier, het EPD. Daarin worden de kenmerken van de patiënt vastgelegd en bijgehouden. Een druk op de knop en je krijgt een grafiek met een doseringsadvies. De intensivist kan dat advies overnemen.’
‘We hebben kunnen aantonen dat ons systeem goed werkt. Artsen zijn genegen de adviezen vanuit AutoKinetics te volgen.’
AutoKinetics is uitgeprobeerd op de IC’s van Amsterdam UMC en het OLVG. Via loting kreeg de helft van de sepsispatiënten de standaarddosis en de rest een dosering op basis van de software. Elbers betreurt het dat het onderzoek beperkt bleef tot 252 in plaats van 350 patiënten, doordat de IC’s overspoeld raakten met coronapatiënten. ‘Veel sepsis ontstaat na chirurgie of kankerbehandelingen en die vielen uit. Maar gelukkig konden we aantonen dat ons systeem goed werkt en dat artsen genegen zijn de adviezen te volgen. Vooral voor het antibioticum ciprofloxacine leidde dit tot enorme verschillen in bloedconcentraties vergeleken met de controlegroep.’
Het onderzoek richtte zich niet op de uitkomsten van de behandelingen. Elbers heeft daar globaal naar gekeken maar zag geen verschillen. ‘Deze studie is slechts een eerste stap. Uiteraard is er vervolgonderzoek nodig. Door nieuwe strengere Europese regelgeving voor de veiligheid van medische hulpmiddelen – en onze software valt daaronder – wordt dat wel een stuk moeilijker. We hopen dan ook dat het bedrijfsleven dit oppakt en AutoKinetics verder ontwikkelt.’